Đầu voi, đuôi chuột

Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh có 2 nhà máy điện mặt trời đã hoàn thành, đưa vào vận hành thương mại gồm Nhà máy điện mặt trời Cẩm Hòa tại xã Cẩm Hòa, huyện Cẩm Xuyên do Công ty CP Điện mặt trời Hà Tĩnh làm chủ đầu tư, công suất 50MW và Nhà máy điện mặt trời Cẩm Hưng tại xã Cẩm Hưng, huyện Cẩm Xuyên của Công ty TNHH GA Power Solar Park Cẩm Xuyên, công suất 29 MW.

Các dự án này hoàn thành, đưa vào vận hành thương mại lần lượt vào tháng 6/2019 và tháng 1/2021. Trước đó, vào tháng 9/2018, Công ty TNHH GA Power Solar Park Hương Sơn được chấp thuận chủ trương đầu tư Nhà máy điện mặt trời Sơn Quang tại xã Sơn Quang (nay là xã Quang Diệm), huyện Hương Sơn với công suất 29MW. Đây là dự án điện mặt trời đầu tiên được đầu tư trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh, tuy nhiên đến nay dự án đang nằm trên giấy, mọi công tác triển khai đều đang "đóng băng", chủ đầu tư sau nhiều năm được chấp thuận chủ trương vẫn "án binh bất động". Cùng với dự án điện mặt trời Rào Trổ (400MW), đến nay dự án điện mặt trời Sơn Quang cũng chưa có trong quy hoạch đã được Chính phủ phê duyệt.

Nhà máy điện mặt trời Cẩm Hưng là một trong 2 dự án đã vận hành thương mại trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh.

Theo Sở Công Thương Hà Tĩnh, địa phương này có điều kiện tự nhiên khá thuận lợi về nhu cầu sử dụng điện và cường độ bức xạ mặt trời trung bình đo được là 4,28kWh/m2/ngày. Đây là điều kiện phù hợp để triển khai các dự án nhà máy điện mặt trời nối lưới. Đến thời điểm hiện tại Hà Tĩnh đã và đang triển khai một số dự án điện mặt trời nối lưới quy mô, trong đó có 2 nhà máy tại huyện Cẩm Xuyên đã đấu nối, vận hành thương mại hòa vào lưới điện quốc gia.

Điểm danh loạt dự án năng lượng nằm trên giấy

Tại báo cáo số 1318 gửi Bộ Công Thương ngày 11/3/2025, UBND tỉnh Hà Tĩnh đã đề xuất danh mục gần 50 dự án nguồn điện và lưới điện đồng bộ để cập nhật phục vụ tính toán hoàn thiện theo Điều chỉnh Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 500/QĐ-TTg ngày 15/5/2023 (Quy hoạch điện VIII).

Theo đó, hiện đã có 4 dự án được UBND tỉnh Hà Tĩnh đồng ý nguyên tắc cho phép nhà đầu tư nghiên cứu, khảo sát gồm: Nhà máy Điện mặt trời Ngọc Sơn tại xã Ngọc Sơn, huyện Thạch Hà của Công ty CP đầu tư điện Thành Vinh, công suất 30MW; 2 Nhà máy điện mặt trời EcoSun tại xã Thạch Lạc, TP Hà Tĩnh và phường Kỳ Trinh, thị xã Kỳ Anh của Công ty CP Xây dựng Phú Tài Đức, tổng công suất 100MW và Nhà máy Điện mặt trời Hương Sơn, công suất 45MW của Công ty CP Thủy điện Hương Sơn tại xã Sơn Kim 2, huyện Hương Sơn. Ngoài ra, còn có 7 dự án Điện mặt trời chưa có trong Quy hoạch điện VIII nhưng đã hoàn thành khảo sát, đề nghị phân bổ thêm là Nhà máy điện mặt trời Cẩm Lạc, Nhà máy điện mặt trời Hồng Lộc, Nhà máy điện mặt trời Kỳ Sơn, Dự án điện mặt trời trên các mặt kênh thuỷ lợi, Nhà máy điện mặt trời nổi Sông Rác, Nhà máy điện mặt trời nổi Kẻ Gỗ 1 và Nhà máy điện mặt trời nổi Kẻ Gỗ 2. Cùng với đó, với 381MW điện mặt trời mái nhà, tổng công suất của các dự án được đề xuất phân bổ thêm là 2.155MW.

Ngoài điện mặt trời, Hà Tĩnh cũng là địa phương có nhiều doanh nghiệp quan tâm phát triển lĩnh vực điện gió trên đất liền và gần bờ. Tính đến thời điểm hiện nay, có 7 dự án điện gió trên bờ đã có trong Quy hoạch nhưng chưa phê duyệt phương án đấu nối, cần điều chỉnh phương án đấu nối với tổng công suất 700MW, tổng mức đầu tư 28.404 tỷ đồng.

Theo số liệu của Sở Công Thương Hà Tĩnh, hiện nay địa phương này đã đồng ý cho doanh nghiệp nghiên cứu, khảo sát nhiều dự án năng lượng. Trong đó, nổi trội là ở lĩnh vực thủy điện vừa và nhỏ, với 14 dự án có tổng công suất dự kiến 756,77MW. Có 3 dự án nguồn điện gió chưa có trong quy hoạch là Nhà máy điện gió Trung du xanh Hà Tĩnh, công suất 1.000MW; Nhà máy điện gió ngoài khơi Kỳ Anh, công suất 800MW và Nhà máy điện gió ngoài khơi Hà Tĩnh công suất 4.000MW.

Cùng với Nhà máy điện sinh khối Kỳ Anh (14MW), hiện nay tỉnh Hà Tĩnh đang kỳ vọng dự án Nhà máy nhiệt điện khí LNG Vũng Áng (nguồn LGN) sẽ bổ sung nguồn năng lượng ổn định trên địa bàn. Dự án này có công suất 4.500MW, tổng vốn đầu tư 50.000 tỷ đồng, giai đoạn 1 sẽ vận hành với công suất 1.500MW vào năm 2030 và đến năm 2035 sẽ tăng thêm 3.000MW. Sau khi vận hành, sẽ đấu nối chuyển tiếp đường dây 500KV Quảng Trạch - Quỳnh Lưu. Đến nay, dự án đang trong quá trình khảo sát, lập hồ sơ đề xuất bổ sung quy hoạch và lập báo cáo nghiên cứu khả thi.

Trong số các dự án năng lượng mặt trời trên địa bàn Hà Tĩnh, đến nay ngoài hai dự án điện mặt trời đã vận hành thương mại, gần như tất cả đều đang nằm trên giấy, hoặc chỉ mới ở bước khảo sát, lập báo cáo nghiên cứu khả thi. Duy nhất dự án đang tích cực triển khai, nhưng vẫn chưa thực hiện được do địa phương còn lúng túng vì lần đầu tiên được triển khai trong cả nước, đó là dự án điện mặt trời trên các kênh thủy lợi. Tháng 5/2023, UBND tỉnh Hà Tĩnh và Tổng Công ty Cơ điện xây dựng - CTCP đã có biên bản ghi nhớ hợp tác về việc nghiên cứu đầu tư một số dự án thuỷ điện, điện mặt trời tại Hà Tĩnh.

Theo đề xuất của nhà đầu tư, dự án có tổng mức đầu tư dự kiến hơn 11.000 tỷ đồng để đầu tư xây dựng điện mặt trời trên 10 tuyến kênh thủy lợi, công suất khoảng 630MW tại địa bàn các huyện Vũ Quang, Đức Thọ, Can Lộc, Cẩm Xuyên, Thạch Hà và Kỳ Anh.

Từ năm 2024, tỉnh Hà Tĩnh đề nghị nhà đầu tư nghiên cứu, khảo sát đề xuất thực hiện thử nghiệm trước một công trình điện mặt trời dài khoảng 1km nằm trên tuyến kênh Ngàn Trươi - Cẩm Trang tại huyện Vũ Quang (công suất khoảng 1MW) để làm cơ sở xem xét mở rộng đầu tư các công trình còn lại trên toàn bộ tuyến kênh trên địa bàn Hà Tĩnh. Tuy nhiên, đến nay việc thử nghiệm này vẫn chưa được triển khai thực hiện.

Ngày 9/4/2025, UBND tỉnh Hà Tĩnh nhận được văn bản của Cơ quan ANĐT - Bộ Công an yêu cầu cung cấp thông tin, tài liệu liên quan đến các dự án điện mặt trời trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh để phục vụ công tác điều tra liên quan đến Vụ án "Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ; Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng" xảy ra tại Bộ Công Thương và các tỉnh, thành phố. Nội dung cung cấp liên quan đến quá trình hoạt động, vận hành thương mại (đối với các dự án đang hoạt động) và tiến độ xây dựng (đối với các dự án chưa vận hành thương mại, chưa được thu tiền bán điện). Đồng thời, báo cáo kết quả giải quyết những khó khăn, vướng mắc trong quá trình xử lý các dự án điện mặt trời tại tỉnh Hà Tĩnh theo Nghị quyết số 233/NQ-CP ngày 10/12/2024 của Chính phủ.

Tác giả: Thiên Thảo

Nguồn tin: cand.com.vn